Zwart

Dit zwarte beeld (of een wit beeld) is alles wat ik als eindredacteur zou plaatsen. De foto’s van het busongeluk zijn onnodig, bieden geen meerwaarde, voeden de sensatiezucht, en tonen onvoldoende respect voor de nabestaanden. Het zou fijn zijn moest men nu zwijgen. En enkel nog vermelden wat de oorzaak was. En verder een lijntje bij de begrafenis van de slachtoffers. Sereniteit aub. En geen beelden van ouders aan de schoolpoorten. Doe dat niet. We weten wat we moeten weten. We huilen in onszelf. We moeten dat echt niet uitgemolken hebben. En kom niet af met collectieve catharsis. Zwart. Of wit, omdat het leven verder gaat. Om onze droefheid weg te mediteren.

Toen ik op de radio de eerste zin van het nieuws hoorde: “Reporter X staat aan de tunnel. Wat is het voor een tunnel?” heb ik onmiddellijk gezapt naar een zender met muziek. “Als er nog iets gebeurt dan melden we het onmiddellijk.” Het is gebeurd. En het is om stil van te worden. Stilte… is iets anders dan versoaping.

Wat is de meerwaarde naasten van slachtoffers te filmen? Ik zou niet willen dat ik -zelfs vanop 10 meter afstand- gefilmd wordt. De enige beelden die ik aanvaard zijn een interview met degene die een officiële persconferentie houdt. En -onder ons- je kan dat evengoed in 1 zin samenvatten, zonder beeld. TV is vaak radio met de verplichting beelden erop te kleven.
Ik denk dat veel mensen aangezogen worden naar dit “spektakel” en dat ze uiteraard (zeker als niet-betrokkene) hun geest (en ook wel een beetje hun gevoelens) willen vullen met dit “event”. Maar zoiets kan je pervers noemen. En daar mag je volgens mij niet aan toegeven. Een kettingroker zal ook willen roken, maar moet je hem daarom een pakje onder de neus duwen? Juist niet, zou ik zeggen.

Dus nee, we mogen niet toegeven aan die mensen die geen seconde willen missen van deze tragedie. We mogen hun voyeurisme en de ramptoerist in hen niet voeden. Misschien is er zelfs een beetje stiekem gesublimeerd leedvermaak of gejubel omdat men zelf vrij is van dit leed.

We zijn allemaal wat beter af met begrip voor onze medemens. Maar deze tragedie, dit busongeval, is toch een zeer eenvoudig iets: hartverscheurend, genadeloos, des levens… Met  méér beelden, méér reporters ter plekke beseffen we toch niks meer en creëren we niet meer begrip. Dat men aub verder zoveel mogelijk zwijgt over “het verdere verloop” (ik word bijna misselijk als ik die woorden hoor).

Ik denk ook aan de vrienden en familie van de slachtoffers… Zij willen evenmin dat men alles blijft uitsmeren, extra newsflashes, weeral beelden… voor die mensen is het bijna sadistisch dit te moeten ondergaan.
Het is dan ook uit begrip voor hen dat ik dit schrijf.

Binnen een jaar -als er zouden zijn die er mee instemmen- ouders interviewen over wat er deze dagen in hen omging; dat is ethisch nog te verantwoorden en dat leert ons veel meer, want intussen hebben ze veel meer meegemaakt en (moeten) verwerken en dus dan pas bevat die informatie meerwaarde.

In afwachting zit ik tevergeefs te wachten op de eerste zender die het ongeval sec omroept, gevolgd door: “Uit respect voor al wie betrokken is, én wie behoefte heeft aan stilte, berichten wij niet verder. Sturen geen reporters ter plaatse. Voeren wij geen lesje crisiscommunicatie op. U weet wat u moet weten.”
Geloof me, er zijn mensen die zonder sensatie kunnen.

Overigens, eergister zijn er door bombardementen kinderen om het leven gekomen in Gaza. Daarnet stierven er door honger en uitputting in X. Ik ben daar evenzeer van onder de indruk en voel me evenzeer machteloos. En ik leef mee met die ouders, ook al drukken ze zich in een taal uit die ik niet spreek. Tenzij de taal van menselijke verbondenheid en leed omwille van een gestorven geliefde. Misschien zou men de kinderen van Gaza iets meer mediatijd moeten geven (los van het politieke aspect). Want wat er deze ochtend gebeurde in een Zwitserse tunnel, is een gevolg van brute pech. Quasi onmogelijk om te verwerken. Kinderen die sterven van honger, dorst of door oorlogsgeweld… is geen brute pech, maar georganiseerde geweldpleging of verzuim tot hulp. En ook quasi onmogelijk om te verwerken en volstrekt onaanvaardbaar.

Is dat dan het besluit dat men moet trekken: wanneer je slachtoffer bent van pech, dan krijg je een hele dag media-aandacht. Maar ben je het slachtoffer van verzuim of haat, dan volstaan luttele seconden. Nochtans kan men met het tonen van conflicten en ellende bekeken uit het standpunt van onschuldige slachtoffers een dimensie toevoegen.

De media hebben een verantwoordelijke rol te vervullen. En ze zijn niet goed bezig.